W dobie lawinowo rosnących cen energii, a co za tym idzie – kosztów utrzymania budynków – niezbędne staje się wdrożenie wszelkich możliwych rozwiązań mających na celu minimalizację strat ciepła. Co ważne, do sprawy należy podejść kompleksowo, czyli wziąć pod uwagę wszystkie składowe, które te straty generują: od fundamentów przez ściany aż po dach, nie zapominając o instalacjach grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

Na czym tracimy?

W przypadku budynków, najwięcej energii, bo od 60 do 80% pochłania produkcja ciepła, około 20% – pozyskanie ciepłej wody, pozostałą część przeznacza się na oświetlenie. Dlatego tak istotna jest redukcja strat przede wszystkim w dwóch pierwszych z wymienionych segmentów, osiągana przez konstrukcyjną jakość obiektów, czyli zadbanie o szczelność i termoizolacyjność zewnętrznych przegród budynku. W ich przypadku nieefektywność projektu oznacza zwiększoną ucieczkę ciepła w zimie i chłodu w lecie. Szacuje się, że ściany zewnętrzne odpowiadają za 20-30% strat, okna za 15-25%, dachy zaś za 10- 25%. Co ciekawe, największymi „winowajcami” bywają jednak systemy wentylacyjne – tu straty mogą sięgać nawet 40%! Podstawą jest więc uszczelnienie wszystkich dróg ucieczki ciepła, co przyniesie realne oszczędności w postaci niższych rachunków za ogrzewanie.

Lepiej zapobiegać, niż leczyć

Wciąż, niestety, mamy do czynienia z widocznymi już we wstępnej fazie inwestycji oszczędnościami w obszarze izolacji, które skutkują późniejszym zwiększeniem kosztów eksploatacyjnych. Należy więc upewnić się, że izolacje są wykonane z materiałów dobrej jakości, odpowiednio dobrane do systemu oraz właściwie zamontowane. Rzecz dotyczy nie tylko systemów HVAC, lecz także elementów konstrukcyjnych budynków, ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich miejsc potencjalnie narażonych na tworzenie się mostków cieplnych generujących straty.

Rurociągi i kanały wentylacyjne

Izolacja termiczna systemów wentylacji zdecydowanie redukuje straty energii.

– W przypadku kanałów przenoszących ciepłe powietrze ważne jest utrzymanie temperatury medium i założonych strat cieplnych na odpowiednim poziomie, przewidzianym jeszcze w fazie projektu. Właściwej izolacji termicznej wymagają też kanały transportujące powietrze zimne – ogrzanie go przez otoczenie o wyższej temperaturze powoduje spadek skuteczności systemu i zwiększenie zapotrzebowania na energię niezbędną do utrzymania odpowiedniej temperatury wewnątrz kanału – wyjaśnia Paweł Stankiewicz, ekspert ds. izolacji technicznych firmy Paroc Polska.

Podobnie jest, gdy weźmie się pod uwagę systemy grzewcze i rurociągi rozprowadzające podgrzaną do odpowiedniej temperatury wodę do odbiorników. Skuteczna izolacja pozwala na utrzymanie tej temperatury i uniknięcie dodatkowego – poza czystymi stratami cieplnymi – zagrożenia, jakim jest rozwój bakterii, np. Legionella, i ich przenoszenie przez ciepłą wodę.

Fundamenty, piwnice i podłogi na gruncie

Podziemne elementy konstrukcji obiektu często traktuje się po macoszemu, jeśli chodzi o ocieplenie, a przecież niewłaściwie zaizolowane piwnice mogą odpowiadać za nawet 25% całości strat cieplnych. W budynkach niepodpiwniczonych warto już w fazie projektowania pomyśleć o ociepleniu od zewnątrz ścian fundamentowych, co przyniesie redukcję bądź nawet całkowitą eliminację mostków cieplnych na styku ścian zewnętrznych z podłogą.

– Stały kontakt użytkowników z podłogą to powód, dla którego na jej izolację należy zwrócić szczególną uwagę. Temperatura powierzchni podłogi powinna być niewiele niższa od temperatury otoczenia – by uniknąć negatywnego wpływu na komfort domowników. Dobrze zaprojektowana i wykonana z odpowiednich materiałów izolacja termiczna podłogi pozwoli na optymalizację kosztów ogrzewania i oszczędność energii – radzi Łukasz Kondracki, ekspert firmy Paroc Polska.

To zagadnienie staje się szczególnie istotne, gdy mamy do czynienia z ogrzewaniem podłogowym – wtedy izolacja termiczna stanowi ochronę przed odpływem ciepła w niepożądanym kierunku.

Ściany zewnętrzne i dachy

Warunki Techniczne 2021 narzucają średni współczynnik przenikania ciepła dla całego budynku na maksymalnym poziomie 0,2 W/m²K. Tymczasem w starszych domach ten parametr potrafi sięgnąć nawet 1 W/m²K. To efekt dziesiątek lat zaniedbań w prawie budowlanym, które nie wymagało odpowiedniego poziomu termoizolacji. Kluczowa jest świadomość, że ściany i dach to nie tylko zabezpieczenie przed warunkami atmosferycznymi – zimnem, opadami czy wiatrem. Ich działanie jest dwustronne, ponieważ oprócz utrzymywania komfortowych warunków we wnętrzach, chronią także (a może przede wszystkim) przed znaczną ilością strat cieplnych z budynku.

Troska o dobrostan ludzi i środowiska

Redukcja strat ciepła poprzez prawidłową termoizolację przegród i instalacji budynkowych ma realny wpływ nie tylko na finanse właścicieli domów czy zarządców nieruchomości. Zwiększenie efektywności energetycznej obiektów jest kluczowe w strategii zrównoważonego rozwoju budownictwa i obniżenia jego negatywnego wpływu na środowisko naturalne.