Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy prawo budowlane wprowadza szereg rozwiązań mających na celu ułatwienie i przyśpieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego, a ponadto zwiększenie stabilności decyzji podjętych w ramach tego procesu. Zmiany komentuje mec. Adam Ziębicki, prawnik z kancelarii Chałas i Wspólnicy.

Wśród najważniejszych zmian należy wymienić m.in.:

• nowy podział projektu budowlanego (podział projektu na trzy mniejsze, w przeciwieństwie do obecnego jednego projektu);
• uproszczone postępowanie legalizacyjne samowoli budowlanych;
• ograniczenie możliwości stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę lub pozwolenia na użytkowanie (obecnie można żądać tego w każdym czasie, na mocy nowych przepisów jedynie do 5 lat od doręczenia lub ogłoszenia decyzji o pozwoleniu na budowę);
• utworzenie i doprecyzowanie katalogu obiektów do budowy, w których nie jest wymagane pozwolenie;
• możliwość udzielenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych również przed zmianą decyzji pozwolenia na budowę.

Jedną jednak z najważniejszych, które wejdą w życie 19 września 2020 r. jest nowa procedura karania inwestorów za użytkowanie obiektów, bez wymaganej zgody organu nadzoru budowlanego.

W pierwotnym stanie prawnym, wobec inwestora, który przystąpił do użytkowania obiektu budowlanego z naruszeniem przepisów budowlanych, organ mógł nałożyć karę jednokrotnie. Inwestor jednak w dalszym ciągu mógł korzystać z takiego obiektu budowlanego, musiał on tylko zapłacić nałożoną na niego karę - komentuje mec. Adam Ziębicki, prawnik w kancelarii Chałas i Wspólnicy.

Na mocy nowelizacji cała procedura ulegnie zmianie. W przypadku stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego, że obiekt budowlany lub jego część jest użytkowana z naruszeniem:

• art. 54 ustawy Prawo budowlane, zgodnie z którym użytkowanie obiektu budowlanego może nastąpić po zawiadomieniu organu nadzoru budowalnego o zakończeniu budowy, gdy organ ten w terminie 14 dni nie zgłosi sprzeciwu,
• art. 55 ustawy Prawo budowlanego, zgodnie z którym przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać decyzję o pozwoleniu na użytkowanie,w pierwszej kolejności inwestor zostanie pouczony wpisem w protokole kontroli. W przypadku jego nieobecności, inwestor zostanie pouczony na piśmie.

Po upływie 60 dni od wpisu lub doręczenia pouczenia na piśmie, organ nadzoru budowlanego raz jeszcze dokona kontroli obiektu. W przypadku stwierdzenia dalszych naruszeń, organ nadzoru budowlanego wymierzy karę z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego. Wysokość kary ustalona będzie w oparciu o dziesięciokrotnie podwyższony iloczyn stawki opłaty (5000 zł), współczynnik kategorii obiektu budowlanego i współczynnik wielkości obiektu budowlanego.

Po upływie kolejnych 30 dni od daty doręczenia postanowienia, organ dokona kolejnej kontroli. W przypadku stwierdzenia dalszych naruszeń, organ ponownie wymierzy inwestorowi karę za nielegalne użytkowanie budynku, z tym że stawka opłaty będzie podlegać pięciokrotnemu podwyższeniu (2500 zł). Co istotne, postanowienie o nałożeniu kary wobec inwestora może być wydawane wielokrotnie. Niemniej jednak nie może być ono wydane wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia wydania poprzedniego postanowienia.

Znowelizowaną procedurę należy ocenić pozytywnie. Dobrym rozwiązaniem jest w szczególności 60-dniowy termin na usunięcie naruszeń. W mojej ocenie daje to inwestorom czas na dokonanie niezbędnych prac takich jak naprawa usterek czy uporządkowanie miejsca budowy - dodaje mec. Ziębicki. 

Od każdego postanowienia o nałożeniu kary, inwestor będzie mógł złożył zażalenie w terminie 7 dni od daty jego doręczenia. W przypadku nieuiszczenia kary, podlegać będzie ona ściągnięciu w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.