Coraz więcej osób rozpoczynających budowę domu decyduje się na opuszczenie miasta i powrót do tradycyjnych rozwiązań. Ten trend znajduje wyraz nie tylko w popularności działek wiejskich, ale również w architekturze powstających na nich budynków.

Wieś jako miejsce zamieszkania przeżywa swoisty renesans. Według najnowszych statystyk GUS dotyczących liczby mieszkańców Polski, w zeszłym roku z miast uciekło 49 tys. mieszkańców. Trend nie jest zresztą nowy - od 2000 r. polskie miasta skurczyły się o ponad 330 tys. osób. W tym kontekście nie dziwi rosnące zainteresowanie odwołującym się do tradycji stylem rustykalnym. Dominują w nim nieskomplikowane bryły oparte na mocnych, kamiennych fundamentach. Duże znaczenie ma również prostota, funkcjonalność oraz wykorzystanie naturalnych materiałów. Jakimi jeszcze cechami wyróżnia się współczesna wiejska architektura?

Cztery ściany

W zakresie wyboru budulca i sposobu ocieplenia ścian panuje duża dowolność. W pełni tradycyjne rozwiązania rzadko spełniają współczesne wymagania termiczne. Z równym powodzeniem można więc zastosować nowoczesne, energooszczędne materiały i nadać im rustykalnych cech w ramach prac wykończeniowych. W zależności od miejsca, w którym ma stanąć dom, elewację można ozdobić szalówką drewnianą przywodzącą na myśl tradycyjne domy góralskie lub mieszanym ręcznie cementowo-wapiennym tynkiem wykorzystywanym dawniej np. na Mazowszu. Jest jednak kilka elementów, które powtarzają się w wiejskich budynkach niezależnie od regionu.

Po pierwsze – stolarka drewniana. Trudno wyobrazić sobie dom rustykalny z popularnymi w miejskich budynkach ramami z PVC. W czasach, do których ma odwoływać się ten trend, nikt nie słyszał przecież o polichlorku winylu. Okna z naturalnych materiałów są więc intuicyjnym dopełnieniem wiejskiej stylistyki.
Inną cechą charakterystyczną rustykalnej stolarki otworowej są ozdobne listwy dzielące szklane powierzchnie. – Dawniej szprosy były powszechnie używane ze względu na małą dostępność dużych tafli szkła. – mówi Sławomir Dubiela z MS więcej niż OKNA. – Dziś stosuje się je, by wizualnie nawiązać do budynków z tamtych czasów. Zmieniła się jednak technologia. Mając na uwadze izolacyjność termiczną, nie dzielimy szyby. Naklejamy na nią listwy imitujące podział tafli na mniejsze części – dodaje ekspert.

Kolejnym powtarzalnym w tradycyjnych domach całej Polski motywem są kamienne cokoły. W stylu rustykalnym wykonuje się je z piaskowca lub innych grubo łamanych kamieni. Ze względu na nieregularny kształt materiału, należy zwrócić szczególną uwagę na to, by był cofnięty o 2-3 centymetry względem elewacji i umożliwiał swobodny spływ deszczówki. Jego wysokość powinna być uzależniona od warunków klimatycznych regionu. By chronić ścianę przed standardowymi opadami, wystarczy 30-40 cm. Tam, gdzie często zalega śnieg, warto by cokół mierzył metr i więcej.

Pod prostym dachem

Również dach domu odwołującego się do wiejskiej stylistyki podlega podobnym regułom dotyczącym stylistyki. Tu także kluczowe są tradycyjne materiały i prostota. Do pokrycia stosuje strzechę bądź gonty – najczęściej z osikowego bądź modrzewiowego drewna. Dopuszcza się jednak nieco większą dowolność form. Akceptowalne są na przykład elementy wzbogacające klasyczną dwuspadową konstrukcję. – W wiejskim budownictwie dach był bardzo prostą strukturą, bez dodatkowych doświetleń – mówi Sławomir Dubiela z MS więcej niż OKNA. – Dziś często urozmaica się go przy pomocy lukarn i wolich oczek. Tego typu rozwiązania najlepiej sprawdzają się w budynkach o  nachyleniu dachu przekraczającym 45°, w których wysokość ścianek kolankowych wynosi co najmniej 1 m – dodaje.

Mimo że styl rustykalny niezmiennie nawiązuje do przeszłości, wciąż ewoluuje. Na jego potrzeby adaptuje się ciekawe elementy architektoniczne i technologie pozwalające na oszczędną eksploatację budynku. Dzięki temu udaje się łączyć tradycję i nowoczesność.